Абайдың Семей қаласындағы мемлекеттік тарихи-мәдени және әдеби-мемориалды мұражайы

1940 жылы 16 желтоқсанда Семей қаласында (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Семей қаласы) Ұлы Абайдың 95 жылдығына орай ашылды. Музейдің 7 тақырыптық залында Абай дәуірі жасалып, онда мұрағаттық құжаттар, Абайдың қолтаңбалары, фотосуреттер мен кітаптары, сондай-ақ Абайдың ақын-ізбасарларының қолжазба мұралары қойылған.
Мұражай өмірі оқиғалар мен есімдерге толы, оның тарихы Мұхтар Әуезов, Қайым Мұхамедханов, Төкен Ибрагимов сияқты көрнекті ғалымдармен тығыз байланысты.

1990 жылы Абайдың 150 жылдық мерейтойына орай Қазақ ССР Министрлер кеңесінің қаулысы бойынша ақынның әдеби-мемориалдық мұражайы Абайдың «Жидебай-Бөрiлi» мемлекеттiк тарихи-мәдени және әдеби-мемориалдық қорық-мұражайы болып қайта құрылды.

"Жидебай-Бөрілі" мемлекеттік тарихи-мәдени және әдеби-мемориалдық қорық-мұражайы

Мұражай-қорық құрамына Абай Құнанбаевтың кешені мен «Абай-Шәкәрім» мемориалдық кешені енеді. 1945 жылы Абайдың 100 жылдығына орай Жидебайдағы қыстақ мұражай-үйі болып қайта құрылды. Ол Абайдың 125 жылдығына орай толық қалпына келтірілді және ақынның 150 жылдығына әдеби экспозициямен толықтырылды. Мұражай-үйі экспозициясы 5 бөлме мен 2 дәлізде орналасқан.
1995 жылы "Абай-Шәкәрім" мемориалдық кешені ашылды. Сәулетшілер – Б. Ибраев, С. Ағытаев, Л. Карпыков, жобалаушы – Т. Ержігітов, суретші - К. Алтынбеков. Мемориал тұжырымдамасының негізіне қазақтардың дүниетанымын барынша толық бейнелейтін дәстүрлі космогоникалық көріністер қабылданған.